Werken aan de nieuwe hygiënecode

Gea van der Puijl en Fré Etty werken samen aan een grondige herziening van de hygiënecode. Gea was – als zelfstandig adviseur voor de boerderij zuivelsector – ook al intensief betrokken bij de huidige hygiëne code uit 2006. Fré Etty begeleidt al een jaar of dertig bedrijven in de zuivelindustrie, ook boerderij zuivelbedrijven, op het gebied van voedselveiligheid en technologische aspecten.

Waarom is die hygiënecode nodig?

“Sinds 1998 hebben we te maken met Europese wetgeving die stelt dat elke levensmiddelenproducent volgens de HACCP-principes moet werken”, zegt Gea. “In plaats van een eigen voedselveiligheidssysteem op te zetten, kunnen ambachtelijke bedrijven ook werken volgens een goedgekeurde Hygiënecode die geldt voor hun branche, wat uitmondde in een hygiënecode voor boerderij zuivelaars en ambachtelijke bedrijven. Die wetgeving is nog steeds van kracht en geeft aan dat de hygiënecode eens in de zoveel jaar geactualiseerd moet worden. Daar zijn we nu mee bezig, in opdracht van de BBZ, want die is op dit moment eigenaar van de code. Vanuit de NVWA en COKZ krijgen zij de opdracht om de hygiënecode te actualiseren. Het COKZ is toezichthouder op de zuivelsector en vanuit die rol intensief betrokken bij de herziening.” Fré voegt nog toe dat de NVWA wel eindverantwoordelijk blijft en uiteindelijk een positief advies over de nieuwe code moet geven. Het is de minister die de definitieve goedkeuring geeft.

Hoe staat de herziening van de hygiënecode er nu voor?

Gea vertelt dat de huidige code als basis gebruikt wordt. “Over de inhoud en aanpassingen voeren we overleg met een stuurgroep, dat zijn twee bestuursleden van de BBZ, en met een klankbordgroep waar een aantal boerderij zuivelbereiders zitting in heeft .” Fré zegt dat er ook met COKZ en NVWA regelmatig contact is. “We bespreken elkaars zienswijze en proberen zo op één lijn uit te komen”.

Dat klinkt als een enorme klus. Hoe lang zijn jullie hier nu mee bezig?

“We zij n er nu al zo’n drie jaar mee bezig”, zegt Gea. “Maar voor een volgende keer verwachten we wel dat het sneller gaat.” Volgens Fré heeft het er ook mee te maken dat er nieuwe aspecten bij gekomen zijn. Hij noemt het allergenen-management en de nieuwe eisen met betrekking tot de beheersing van Listeria als voorbeeld. “Dat speelde tijdens de vorige code nog niet. We hebben al verschillende rondes gehad. Je voert eerst een risico-inventarisatie uit om te zien wat er allemaal in de hygiënecode moet komen. Dat is al een heel omvangrijke klus. Die inventarisatie wordt overigens niet één-op-één overgenomen, maar is wel onderliggend aan wat straks in de code staat. Tot nu toe hebben we al een aantal keer overleg gehad met NVWA-COKZ. Je dient eerst de nieuwe stukken in die vervolgens kritisch bekeken worden. Daarna plannen we een overlegmoment in en voordat je het weet ben je weer een paar maanden verder. Dat is wel een van de redenen dat er zoveel tij d in gaat zitten.”

Wat zijn de belangrijkste veranderingen in de code ten opzichte van de bestaande?

Fré vertelt dat een aantal nieuwe producten is toegevoegd. “Onder andere zijn dat de melktap, kaas uit gethermiseerde melk en kaassoorten uit het Midden-Oosten.” Gea legt uit dat een aantal melkveehouders, die melk leveren voor dit soort type kaasmakers, ook lid geworden zijn van de bond. De toezichthouder wilde graag dat we dit op zouden nemen. Omdat het uiteindelijk producten zijn die ook op ambachtelijke wij ze uit melk gemaakt worden.” Fré stelt dat het belangrijk is om je te realiseren dat de hygiënecode van toepassing is op alle ambachtelijke zuivelbereiders. “De code werken we uit in opdracht van de bond, maar zal uiteindelijk ook ter beschikking gesteld worden aan zuivelbereiders die geen lid zijn.”

Werkt het dan omgekeerd ook zo dat iedereen die zich bezighoudt met het ambachtelijk maken van boerenzuivel en boerenkaas, gebonden is aan de hygiënecode?

“Als iemand gaat zuivelen, dan is diegene verplicht om aan de wetgeving te voldoen”, antwoordt Fré. “Je bent dan verplicht een volledig HACCP-plan te hebben. Dat kan je zelf schrijven, maar dat is heel omvangrijk en er worden veel eisen aan gesteld. Je kan er dan voor kiezen om niet opnieuw het wiel uit te vinden en gebruik te maken van de hygiënecode. Maar je bent dan wel verplicht om je te houden aan alles wat in die code staat.”

Als jullie werk zo goed als klaar is, wordt de hygiënecode opnieuw aan het ministerie voorgelegd. Hoe verloopt die goedkeuring, gaan daar ook weer maanden overheen?

“Dat weten we niet precies”, zegt Gea. “Maar in de praktijk komt het erop neer dat een commissie onze hygiënecode beoordeelt. Die commissie heeft natuurlijk tijd nodig om het te bekijken. Vervolgens wordt er een datum geprikt waarop de code besproken wordt en waar iedereen zijn of haar zegje kan doen. Wij zijn daar ook bij aanwezig om toelichting te geven. En wellicht komen er nog punten uit waar wij weer mee aan de slag moeten.”

Heb je enig idee vanaf wanneer de nieuwe hygiënecode geldig zal zijn?

“Dat is echt koffiedik kijken en gevaarlijk om een voorspelling over te doen” zegt Fré. “De hygiënecode is uiteindelijk een stuk wetgeving. Voor alle betrokken partij en geldt dat je daar heel zorgvuldig naar moet kijken. Klopt alles wel, en is het realiseerbaar? We zij n al een heel eind, maar tot en met de details moet je zorgvuldig zij n. Vervolgens is het afwachten hoe snel de NVWA groen licht geeft en het ter goedkeuring bij de minster legt. Maar we trekken er hard aan!”