“We zijn een coöperatie, we moeten het samen doen. De boeren met ons. En andersom”

De Producent

Rado Paulis is sinds 1 april 2022 algemeen directeur van De Producent. Hij heeft een flinke carrière ‘in de kaas’ achter de rug. In 1997 begon hij op de verkoopafdeling van Frico Nederland, in Raamsdonksveer. Hij woonde in Etten-Leur, maar de liefde bracht hem terug naar Dronten, waar hij zijn jeugd doorbracht. “Ik heb toen geroepen of er in Wolvega, op het hoofdkantoor, niet iets te doen was voor mij. Een dag later zat ik met een paar mensen van Frico om tafel en werd ik hoofd verkoopbinnendienst van de afdeling handel in Wolvega.

Dat bleek een interessante uitdaging, want in 1998 fuseerde Frico Nederland met Coberco, Twee Provinciën en de Zuid-Oost-Hoek, vier kaasbedrijven die één grote speler moesten worden. “Ik was 26 jaar, mocht die afdeling aansturen én een SAP implementeren voor het verkoopgedeelte met toen nog 23 locaties.” Maar zoals dat wel vaker gaat bij een groot bedrijf, lag er jaren later een reorganisatieplan op tafel. Dat heeft Rado niet afgewacht. Via de Graaff Kaas, dat in 2009 fuseerde met Vandersterre, kwam hij zelf ook terecht bij Vandersterre, waar hij dertien jaar heeft gewerkt. “In 2022 werd ik gepolst of ik directeur wilde worden van De Producent, waar de directeur, Jacco Bot, net was overleden. Ze zochten iemand die z’n sporen in de kaas verdiend had, met leidinggevende ervaring én strategisch inzicht. Na enkele gesprekken waren we er snel uit.”

“Jacco Bot is hier veertien jaar directeur geweest. Hij heeft bergen werk verzet, voor groei gezorgd én voor het feit dat het huidige pand er gekomen is. Hij heeft De Producent groot gemaakt. Iedereen in het bedrijf was content met Jacco. Het is een hecht team. En dat is niet minder geworden na zijn overlijden. Ze hebben toen alles samen moeten doen.”

Kan je vertellen waar De Producent voor staat?

“In de kern zijn wij een producent. Zelfs dé producent , wat mij betreft. We zijn een boerencoöperatie en onze boeren maken kaas. Zij brengen de kaas naar ons toe. Maar zij maken wel de kaas waarvan wij zeggen dat zij die moeten maken. Want we willen vraaggestuurd opereren. Klanten kunnen bij ons kaas laten maken. Er kan gestuurd worden op smaak, op omvang en grootte. Maar we zijn ook verantwoordelijk voor het afrijpen en verkoopklaar maken van de kazen. We rijpen kaas op verzoek van onze klanten waar we voor geproduceerd hebben, maar we houden zelf ook voorraad aan. Veel handelaren kopen bij ons uit voorraad, wat ze bij hun eigen leverende boeren tekortkomen. Hoeveel boeren bij ons aangesloten zijn? Dat is ongeveer de meest gestelde vraag. Het zijn er zo’n vijfentwintig, ik denk dat de meeste lid zijn van de BBZ.”

Wat krijgen de aangesloten boeren voor hun lidmaatschap?

“We proberen ze zoveel mogelijk bij alles te betrekken. Gisteren heb ik ze allemaal hier op kantoor gehad. We zijn samen de coöperatie. Ik kan natuurlijk wel zeggen welke kant ik op wil, maar de boeren hebben daar ook een stem in. Stel je voor dat ik zeg dat we volledig op biologisch overgaan… dat gaat dat natuurlijk niet. Dan zeggen die boeren dat ze dat niet gaan doen. Het DNA van het bedrijf zit heel erg aan de kant van de boeren. Want de kwaliteit die zij maken is bepalend voor de mate waarin wij succesvol kunnen zijn. Wat mij betreft zijn ze buitengewoon belangrijk. Maar tegelijkertijd moeten ze ook gevoed worden. Wij ondersteunen ze bij melkonderzoeken, bij certificeringen. Wij zijn BRC-gecertificeerd, wij doen de audits. Maar ook als een boer problemen heeft, hebben wij mensen in dienst die op de boerderij gaan kijken en samen met de boer naar een oplossing zoeken. De boeren kunnen de volledige kaasproductie bij ons kwijt, want ze zijn lid bij ons, wij nemen hun kaasproductie over.”

Bij de BBZ zijn boeren aangesloten die rauwmelkse kaas maken. Dat wordt steeds minder, maar je zou kunnen zeggen dat het belangrijk is dat een aantal boeren dat blijft doen.

“Ja, dat kan je zeggen”, zegt Rado. “Maar als een ‘rauwmelkse’ boer zegt dat hij gaat thermiseren of pasteuriseren, dan kunnen we daar wel wat van vinden, want we hebben ook klanten voor rauwmelkse kaas. Het moet wel in overleg gaan, maar we kunnen ze niet tegenhouden. Overigens begrijp ik het ook wel weer. Want met een pasteur voorkom je wel vervelende besmettingen.”

Een ‘rauwmelkse’ boer vertelde dat er steeds meer voorwaarden gesteld worden in verband met de STEC-bacterie. Er hoeft maar een kleine besmetting in de kaas te zitten en je kan ‘m niet meer kwijt.

“Ik ben er voorstander van om in de boerenkaasnotering om die reden een opslag te betalen voor rauwmelks, ter bescherming van dat product. Als je grootschalig boerenkaas maakt, dan kan dat eigenlijk niet meer. Als je het op kleinere schaal wilt blijven doen en je hebt een STEC-besmetting, dan wordt de productie een paar weken geblokkeerd. Je bent zo een maandinkomen kwijt.

Er is tegenwoordig veel belangstelling voor zachte kazen, voor schimmelkaasjes. De Cum Laude Verkiezingen kregen dit jaar 89% meer inzendingen in deze categorie. Is daar ruimte voor bij jullie?

“Wij doen niet in brie-achtige kazen en ik weet nog niet of dat in de toekomst verandert. Je moet toegevoegde waarde hebben voor je klanten. Als dat betekent dat we voor onze klanten dit soort producten moeten maken, dan sluit ik dat niet uit. Maar er moet uiteindelijk wel marge in te behalen zijn. Het is dan ook wel de vraag of je een andere boer toelaat of dat je die kazen zelf laat maken, door een van onze boeren.”

Heb je al plannen voor de toekomst?

“Weet je, ik zit hier nog geen jaar. Het bedrijf is hard gegroeid de laatste jaren. Wat het bestuur in ieder geval wil, is dat het beleid breder gedragen wordt in de organisatie, om te voorkomen wat er gebeurd is. Waar alles om één persoon draaide. Ze willen een professionaliseringsslag maken, met meer structuur. Meer naar de afdelingen toe en zorgen dat we groei aankunnen. Natuurlijk zijn er groeiambities, maar het gaat nu eerst over de interne organisatie en het maken van gezamenlijke plannen. We zijn een coöperatie, we moeten het samen doen. De boeren met ons. En andersom.”

Wat zie je als grootste uitdaging?

“De allergrootste uitdaging is om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Je hebt heel veel verschillende boeren. Boeren die gewend zijn om te intensiveren zullen zeggen, we willen méér. Maar je hebt er ook boeren bij die alleen in de zomer kaasmaken. Die houden hun kazen een paar weken langer vast. Ze zijn trots op hun kazen en sturen ze pas weg als ze helemaal tevreden zijn. De verschillen zijn groot. We hebben tientallen boeren met tientallen “ De allergrootste uitdaging is om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen.” meningen. En die doen er ook toe. Wat zij willen is ook van belang.”

Waarin zit jullie toegevoegde waarde?

Wij leveren aan de handel en die handel koopt graag bij ons. Maar voor velen zijn wij een schakel extra. Bij voorkeur kopen ze rechtstreeks. Daarom moet je wel in toegevoegde waarde denken. En die zullen we met elkaar moeten maken. Dat kan in de diversiteit van ons aanbod zitten. Dat is een heel belangrijke waarde voor ons. Tegelijkertijd is het ook van belang dat we het met elkaar blijven doen. Ik geloof echt dat wij als coöperatie van zelfzuivelaars gezien dienen te worden en minder als groothandel voor de kaasgroothandel. Dan hebben we hier straks een pakhuis vol met kaas en hopen we dat er iemand langskomt die onze kaas wil kopen. Het is interessanter om je als één bedrijf neer te zetten en je af te vragen wat voor toegevoegde waarde we onze klanten kunnen bieden. Dan gaan we met hen in gesprek over hoe we ze kunnen helpen het onderscheid in de markt te maken. Daar zoeken we dan een boer bij die bepaalde producten maakt. Dat is wat wij goed kunnen. We kunnen afspraken maken vanaf 500 kilo tot 20.000 kilo per week. Dat is maatwerk.”

Zien jullie nog nieuwe kansen?

“We zien altijd weer nieuwe kansen. Een van onze boeren heeft een kaasautomaat aan de weg staan. Als we nu bij onze boeren die geen winkel hebben zo’n automaat plaatsen? En aan hoeveel boeren in de regio kan je voorstellen dat wij zo’n kaasautomaat voor ze faciliteren? Met lokale kaas, worst, melk, yoghurt. Wij hebben zo’n mooi verhaal. Maar wij hebben niets in Gouda, bijvoorbeeld. Waarom zijn er wel kaasspeciaalzaken in Gouda, maar is er geen winkel van De Producent? Als je in Gouda naar het oude pand gaat – dat zijn nu woningen – staat onze naam er nog altijd op. Met een heel verhaal erbij, want de ANWB-wandelroute loopt er langs. Als je er binnenstapt, zie je de oude bordjes van vroeger, de vroegere kaasplanken en huisnummerbordjes. Er staat nog een oude weegschaal en een lift. Daar zit heel veel cultuur in. Eigenlijk zou het een mooie ‘brand-store’ kunnen zijn. Met oude prenten en pentekeningen.”