Verantwoord ondernemen op de boerderij

Belangrijker dan ooit

Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een vorm van ondernemen gericht op economische prestaties, met respect voor de sociale kant en binnen de ecologische randvoorwaarden. Hoewel zelfzuivelende boeren al veel doen op het gebied van duurzaamheid, kan het altijd beter. Waarom is verandering op je boerderij in deze tijd zo belangrijk voor het voortbestaan van je bedrijf? Wij spraken Remon Blok, directeur Food & Agri bij de Rabobank, die uitlegt wat verantwoord ondernemen inhoudt en tips geeft voor de zuivelsector.

“Rendabel ondernemen en ook nog bij dragen aan de kwaliteit van leven voor ons allemaal. Dat versta ik onder verantwoord ondernemen”, vertelt Remon. “De productie moet daarbij zo min mogelijk negatieve impact hebben op de milieugebruiksruimte.”

Uitstoot melkveehouderij

Het verschilt wel per sector in welke mate je duurzaam kunt werken. “Grondgebonden sectoren, zoals de melkveehouderij , hebben wat mij betreft het meest recht op milieugebruiksruimte. Boeren kunnen niet volledig neutraal produceren, omdat koeien nou eenmaal altijd een bepaalde mate van uitstoot hebben.” Maar toch is er ook binnen de melkveehouderij van alles mogelijk om te verduurzamen.

Kaas en zuivel duurzaam produceren

Wat zelfzuivelende boeren concreet kunnen doen, verschilt per bedrijf. “Daarom gaan mijn team en ik regelmatig met boerderijzuivelbereiders in gesprek om tips en advies op maat te geven. Waar je bij aanpassingen op de boerderij aan kunt denken zijn het realiseren van duurzaam opgewekte energie, mest gebruiken op eigen grond, pulp gebruiken, het gebruik maken van de korte keten, een keurmerk behalen, een energiearme vloer realiseren en het aanleggen van drainage. Dat laatstgenoemde zie je vooral in veenweidegebied waar veel CO2 uit de grond komt. Als je die grond draineert, creëer je minder CO2-uitstoot.”

Kosten terugverdienen

Zijn die investeringen niet hartstikke duur?
“Duur is een relatief begrip. De kosten moet je afzetten tegen je verdienvermogen”, zegt Remon. “Ik vind overigens dat boeren op dit moment een te lage vergoeding krijgen voor hun product als je dit afzet tegen de inspanning en risico’s die ze lopen. Dat komt omdat de klimaatkosten nu niet ingeprijst zijn. Daarmee blijft het financieren van de
duurzaamheidstransitie een uitdaging. Veel discussies gaan hier op dit moment over. Verder verduurzamen is voor de meeste boeren geen kwestie van willen, maar kunnen.” Gelukkig kun je als boer wel subsidie krijgen voor duurzame investeringen en die investeringen ook tegen aantrekkelijke voorwaarden financieren.

Het belang van verduurzamen

Duurzaamheid is anno 2021 echt een onderdeel geworden van ondernemen. “Je hebt vast van de Europese Green Deal gehoord, waarin afspraken zijn gemaakt over het terugdringen van schadelijke uitstoten.
Dit komt eraan, hoe dan ook. Als je hier niet in meegaat, zal het maatschappelijk draagvlak voor je bedrijf wegvallen en is er weinig toekomstperspectief voor je bedrijf. Daarom wil ik graag een oproep doen aan zelfzuivelende boeren. Ik zie (te) vaak dat boeren niet aan tafel zitten als duurzaamheid op de agenda staat. Andere belanghebbenden zijn meestal wel aanwezig. Zij hebben duidelijke standpunten en weten deze goed te positioneren. Voor je het weet is “hun” oplossing dan de weg om te bewandelen. Geen wenselijke situatie voor de boer. De oplossing moet integraal zijn, waarbij de belangen van alle partij en worden gediend. Alleen dan neemt de kwaliteit van leven voor ons allemaal toe. Als je als boer grip wilt houden op je eigen toekomst, is het belangrijk dat de sector zelf het voortouw neemt en de regie houdt in de positionering van de landbouw. Ga daarom met duidelijke standpunten en concrete oplossingen aan tafel met stakeholders. Omarm de uitdaging om duurzamer te worden. Wees vooruitstrevend en kom met ideeën, dan blijf je zelf aan het stuur zitten.”

Aan de slag

Waar moet je beginnen? “Zelfzuivelende boeren doen al veel op het gebied van duurzaamheid, dus word je eerst bewust van wat je nog meer zou kunnen doen. Hoe ga je om met je directe omgeving? Doe je iets aan educatie of excursies? Heb je werkplekken voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt? Ben je aangesloten bij agrarische natuurvereniging? Hoe grondgebonden ben je? Let erop dat het bij jouw bedrijf past. Als je wat minder grond hebt, is zelf voer maken bijvoorbeeld uitgesloten. En emissiearme vloeren moeten financieel ook maar haalbaar zijn. Kijk dus echt naar wat jij kan en wil doen en ga op zoek naar partij en die je daarbij willen ondersteunen. Op die manier zorg je voor een bedrijf dat klaar is voor de toekomst én draag je jouw steentje bij aan een betere planeet.”