Met de zon 700 liter water verwarmen

Heet water. Op de kaasmakerij kan je er niet genoeg van hebben, stelt Theo Dekker. De hele zuivelinstallatie wordt gereinigd met heet water. En ook voor het opwarmen van de kaasbak is heel veel heet water nodig. De gaskachel die daarvoor in 2009 werd geplaatst liep op z’n laatste benen. Tijdens een gesprek met zijn leverancier kwam een zonneboiler ter sprake. Uiteindelijk is het een installatie met een extra groot buffervat geworden van zo’n 400 liter. Plus een extra buffervat van nog eens 300 liter. Op die manier kan Theo met de zon nu 700 liter water verwarmen.

“Er liggen twee rekken met elk dertig buizen op het dak, dat noemen ze heat pipes. Bij mooi weer ligt ons dak de hele dag in de zon. Zo wordt het water verwarmd. Daar keek ik wel van op, want in de zomer met volle zonnestralen, wordt het water tot zo’n 70 graden verwarmd en opgeslagen in een buffervat. Als er heet water nodig is, dan wordt het voorverwarmde water verder opgewarmd tot zo’n 80 graden. Zo heb je veel minder gas nodig. Want normaal leidingwater is maar een graad of zeventien. Een nadeel is wel dat het systeem in de winter, als de zon niet schijnt, bijna niets oplevert. Dat vind ik dan wel weer een dingetje.”

“Afgelopen jaar hebben we extreem veel zon gehad. In Den Helder werden de meeste zonne-uren van Nederland gemeten. Daar zitten we vlakbij. Zo’n anderhalf jaar geleden hebben we ook zonnepanelen op het dak laten leggen. Alles bij elkaar was het een fl inke investering, maar als je ziet wat gas en elektriciteit kost… dat was bizar, het afgelopen jaar. Die zonnepanelen hebben gelukkig veel meer energie opgeleverd dan berekend was.”

“Je zou die energie eigenlij k moeten kunnen opslaan. Want terugleveren aan het net levert in verhouding veel te weinig op. En ik denk dat het ook een idee is om een kleine windmolen neer te zett en. Dan win je ook in de winter energie.”

Bart Klaver van Klatech heeft het systeem op de boerderij van Theo Dekker geïnstalleerd. Hij werkt, samen met twaalf man personeel, vooral voor de agrarische sector. “Wij worden vaak benaderd voor heetwatervoorzieningen in melkstallen en kaasmakerij en. Op een zo duurzaam mogelijke manier. Wij kopen de installatie bij Reheat, installeren deze bij de veehouders en zorgen voor het onderhoud. Er is in dit geval gekozen voor een Agri-Heat met solar, omdat dat veel gas bespaart en de juiste temperatuur behaalt voor de reiniging van de installaties.”

Johannes Hut is directeur-eigenaar van Reheat uit Grootegast. “Wij maken producten waarmee je gas en energie kan besparen. En dat doen we met een man of twintig. Zo’n twaalf jaar geleden zijn we begonnen met het verduurzamen van oude, traditionele gasboilers. En nu, zo’n tweeduizend installaties verder, hebben we een systeem, waar ook de naam ‘reheat’ vandaan komt, het maken van installaties in twee trappen. Dus opnieuw verwarmen. Met toevoeging van de zon of elektrisch.”

“Wat je in 95% van de gevallen op het dak ziet zij n zonnepanelen. Die leveren zonnestroom, waarmee je door middel van een elektrisch element ook warm water kunt maken. Een heat pipe – die in combinatie met een zonneboiler vanuit de zon warm water maakt – is tot vier keer efficiënter. Als ik eerst met een paneeltje stroom maak en daarmee een waterkoker ga verwarmen, gebruik je de zonnestroom op een heel inefficiente manier. Dat kan je veel mooier doen met een zonneboiler. Die zonneboilers zij n echter minder bekend, staan wat minder in de schijnwerpers.”

Wel of niet salderen

“Theo geeft in zijn verhaal aan dat je het teveel aan opgewerkte energie zou moeten kunnen opslaan”, zegt Johannes. “Dat kan inderdaad in combinatie met een accusysteem. Alleen zijn op dit moment de prijzen van dat soort systemen hoog. Op dit moment kan je beter te veel geproduceerde energie bufferen in een extra boiler of zo lang het nog kan salderen. De investering voor een accusysteem is op dit moment te hoog om op een redelijke termij n terug te verdienen. Een extra boiler met elektrisch element kan dan een prima optie zijn.”

Kan je iets vertellen over de terugverdientijd van zo’n systeem?

“Als je uitgaat van de configuratie die bij Theo ligt, dan kom je uit op een besparing aan gas van zo’n 55 tot 60 procent. En als je dan rekent met de meerprij van de installatie en daarin ook de forse subsidies meeneemt die op dit moment voor zonne-energie gelden én de investeringsaft rek meerekent, dan kom je uit op een terugverdientijd van zo’n drie jaar. En daarna ga je geld verdienen.”

Heb jij nog andere tips voor kaasmakende boeren op het gebied van energie?

“Over het algemeen denk ik dat een kaasmaker best nog wat meer zonne-panelen kan neerleggen. Ik denk dat hij nog fors meer verbruikt dan dat hij opwekt. Daarnaast is de toepassing van een elektrisch element in zij n boiler vaak een mooie optie. Maar dan moet je wel het verbruik meten. Want als je meer verbruikt dan opwekt, dan is dat wel dure stroom. Daar moet je voor oppassen. Daarnaast kan het interessant zij n voor warmteterugwinning te kiezen als je een kaastobbe of koeltank hebt staan. De melk komt met 36, 37 graden uit de koe. Die melk moet worden afgekoeld naar vier graden. Ook deze warmte die dan vrij komt, kan je gebruiken om warm water mee te maken.