Land van Boer en Zuivel: “Onze koeien doen het voorwerk, wij maken er prijswinnende kaas van”

In de Noordzijdepolder bij Bodegraven, omringd door uitgestrekte weilanden, runnen Joost en Yvonne van Dieijen samen hun familiebedrijf Kaasboerderij Arcadia. Al vier generaties lang wordt hier melk geproduceerd en kaas gemaakt, met als hoogtepunt de winst van de Den Besten Cum Laude Award 2025 voor de lekkerste Goudse kaas van Nederland. We spraken Joost over zijn rol als ondernemer, het geheim van hun bekroonde kaas en de kracht van traditie in een moderne tijd.

Hoe is Kaasboerderij Arcadia uitgegroeid tot wat het nu is?

“Onze boerderij gaat al generaties mee. In 1978 zijn we verhuisd naar de plek waar we nu zitten. Toen molken we al 200 koeien – voor die tijd behoorlijk veel. Mijn ouders runden het bedrijf samen, en na het overlijden van mijn vader heeft mijn moeder het in haar eentje voortgezet. Zelf werk ik vanaf 2000 al volop mee, en in 2015 heb ik het officieel overgenomen. In 2016 besloten we het roer om te gooien en een compleet nieuwe kaasmakerij te bouwen. Achteraf een slimme zet: soms moet je stoppen met aanpassen en gewoon opnieuw beginnen. We melken nu 450 koeien en verwerken dagelijks 20.000 liter melk.”

Wat betekent het voor jou om de familietraditie voort te zetten?

“Ik ben er niet bewust mee bezig, maar ik wist als kind al dat ik dit werk wilde doen. Ik ben ermee opgegroeid, vond het leuk, dus de keuze was snel gemaakt. Niemand heeft me het opgelegd. Dat geldt ook voor mijn kinderen: ze mogen hun eigen weg kiezen. Als ze de boerderij willen overnemen, prachtig. Zo niet, dan is dat ook helemaal goed.”

Hoe zorg je dat het bedrijf toekomstbestendig blijft?

“Door te blijven vernieuwen. De kaasmakerij is daar een voorbeeld van, en nu kijken we alweer verder. We zijn bezig met plannen voor mestvergisting. De eerste stap is om groen gas te produceren. Als dat financieel goed uitpakt, willen we in de volgende fase ook de mest zelf gaan verwerken. Zo maken we het bedrijf niet alleen duurzamer, maar zorgen we ook dat het klaar is voor de toekomst.”

Wat maakt jullie Goudse kaas zo bijzonder?

“Hij is smeuïg, romig en heeft een subtiel zoetje. Superlekker, al zeg ik het zelf. En dat is geen toeval: alles speelt mee. Van het gras dat de koeien eten tot het krachtvoer, de mais, het soort zuursel en stremsel, én natuurlijk het hele bereidingsproces. Zelfs de rijping maakt verschil. Elke stap heeft invloed op de smaak. En elk bedrijf heeft zijn eigen recept en aanpak. Dat maakt elke kaas van de boerderij uniek – en die van ons dus ook.”

Jullie maken ook Witte Meikaas. Wat is dat voor kaas?

“Een zachte, frisse kaas met een structuur die een beetje doet denken aan mozzarella. De bereiding is totaal anders dan die van Goudse kaas. We maken ’m elke maandag, altijd in kleine hoeveelheden. Oorspronkelijk was deze kaas vooral geliefd bij de Joodse gemeenschap in Amsterdam, maar tegenwoordig eten steeds meer mensen deze kaas. Vooral mensen met een migratieachtergrond, die gewend zijn aan zachte kazen in warme gerechten of salades. Het is echt een nicheproduct dat langzaam een breder publiek vindt.”

Hoe ambachtelijk is jullie productieproces nog?

“Onze kaasmakerij is dan wel van 2016, maar de apparatuur is al 45 jaar oud. Niet hypermodern dus. Je zou kunnen zeggen: een fabriek van toen, maar dan op een boerderij. Alles wordt ambachtelijk bereid, met kennis, gevoel en ervaring. We houden vast aan traditie, maar staan ook open voor aanpassingen. De wereld verandert, net als de smaak van de consument. Dan moet je durven bijsturen: een ander zuursel, een kleine aanpassing in het proces. Ik kan nu niet meer dezelfde kaas maken als die mijn oma vroeger maakte. Goede kaas maken is geen trucje. Je moet het snappen, aanvoelen, blijven proeven. Dat is ambacht.”

Hoeveel kaas produceren jullie eigenlijk?

“Dagelijks maken we zo’n 135 Goudse kazen van 17 kilo. Daarnaast produceren we elke week een serie Witte Meikaas en een kleine hoeveelheid blauwaderkaas. De meeste kazen verlaten het erf via de groothandel en komen terecht bij marktkooplui en kaasspeciaalzaken in het hele land. Alleen via onze kaasautomaat verkopen we zelf rechtstreeks aan de consument.”

Een kaasautomaat?

“Ja, die staat vooraan bij de boerderij. We zagen het ooit in een vakblad en dachten: dat is handig, laten we dat ook doen. Je hoeft klanten niet meer weg te sturen als ze onverwacht langskomen. Ze kiezen zelf een stuk kaas, betalen en nemen het mee. We snijden en verpakken alles zelf, dus je krijgt echt een stukje van onze boerderij mee naar huis. Bovendien blijven we zo in contact met onze klanten. Je hoort sneller wat ze vinden, dat is waardevol.”

Hoe belangrijk is jullie omgeving voor het product?

“Alles begint bij het gras. De Noordzijdepolder is van oudsher grasland, andere teelten zijn hier simpelweg niet mogelijk. Daarom vind je hier al generaties lang koeien en kaas. Het gras dat onze koeien eten, proef je terug in de melk en uiteindelijk in de kaas. Wat we hier doen, is van gras kaas maken. Zo simpel is het.”

En dan jullie winst bij de Cum Laude Awards 2025! Wat betekent deze prijs voor jullie?

“Na zeventien jaar meedoen zonder ooit iets te winnen, stonden we dit jaar ineens bovenaan: we kregen de Den Besten Cum Laude Award voor de allerbeste Goudse kaas van de boerderij. Een enorme eer, en voor ons team echt de kers op de taart. We zijn er met bijna iedereen naartoe gegaan om de gouden melkbus met grote oren in ontvangst nemen, dat was een fantastisch moment. Of het commercieel veel oplevert? Een beetje extra verkoop via de automaat, misschien wat meer interesse vanuit de groothandel. Maar voor ons telt vooral het gevoel: dit is erkenning voor ons vak en voor al het werk dat erin zit.”

Waarom denk je dat jullie kaas won?

“De jury kijkt naar van alles: de doorsnede van kaas, het uiterlijk, maar uiteindelijk draait het vooral om smaak. En ik denk dat onze Goudse kaas gewoon de lekkerste was. Het is mooi dat dat er nu ook officieel uitkomt. Of we na onze winst stoppen met meedoen? Zeker niet, volgend jaar doen we gewoon weer mee.”

Wat is voor jou het mooiste moment van de werkdag?

“Dat verschilt per dag. De ene keer los ik iets op wat niet lekker loopt, een andere dag neem ik een leuke, nieuwe collega aan, en soms sta ik gewoon lekker mee te werken in de kaasmakerij of help ik mee met het melken. Elke dag is anders, die afwisseling maakt het werk leuk.”

Hebben jullie nog ambities voor de toekomst?

“Naast het Mestvergistingsproject is personeel vinden en behouden misschien wel onze grootste uitdaging. We werken met een team van elf mensen – een mix van vaste en losse krachten, parttimers en fulltimers. Maar binnenkort vertrekt er bijvoorbeeld weer een kaasmaker, dus dan begint de zoektocht opnieuw. Gelukkig lukt het meestal wel via advertenties en social media. Verder willen we vooral blijven doen wat we doen: goede kaas maken, met aandacht, vakmanschap en plezier.”

Waar ben je het meest trots op?

“Dat het bedrijf blijft groeien en in beweging is, zonder dat we grote tegenslagen hebben gehad. En dat Yvonne en ik het samen mogen doen, op een manier die bij ons past. Er zit nog steeds elke dag energie en plezier in het werk. Dat is misschien wel het allerbelangrijkste.”