Kaasroof zet ondernemers op scherp

‘Je denkt dat het jou niet overkomt’

Het is de nachtmerrie van elke boer en kaasmaker. Waar je jaren keihard aan hebt gewerkt, is in één nacht verdwenen. Het overkwam Wilco de Crom en Aico en Kirsten de Jongh en het ging ze niet in de koude kleren zitten. Maar ze kwamen er ook sterker uit.

Afgelopen voorjaar werd Wilco de Crom van boerderij Nieuwerwets in Knegsel gebeld door één van zijn medewerkers met de mededeling: ‘de kaaswagens zijn leeg’. “Dat was ontzettend schrikken,” zegt De Crom. “Wij houden melkkoeien, maken zelf onze kaas en verkopen die op markten. We hebben vijf verkoopwagens die we elke vrijdagavond vullen met kazen. Die voorjaarsdag waren er drie van de vijf kaaswagens – die achter slot en grendel stonden – opengebroken en alles was eruit gestolen.”

Werkwijze

De dieven zijn met voorbedachten rade te werk gegaan, vermoedt De Crom. “Waarschijnlijk zijn ze al meerdere keren bij ons bedrijf geweest om te kijken hoe ze het gingen aanpakken. We hebben camera’s hangen, en zij hebben, denk ik, gekeken hoe ze ons terrein konden betreden zonder op beeld te komen. Ze zijn met een busje door het weiland van mijn buurman gereden, de bandensporen stonden in het weiland, en ze hebben bij het hek van ons bedrijf geparkeerd. Op dat punt zat er een gat in het hek, dat moeten ze hebben geweten. Vervolgens betraden ze het terrein, hebben met een koevoet de poort en kaaswagens opengebroken en vervolgens zijn ze met kruiwagens kazen gaan inladen. De afstand tussen de kaaswagen en de bus is ongeveer 100 meter, dus ze zijn echt een poos bezig geweest.”

Schrikken

Op de dag dat De Crom erachter kwam, was hij voornamelijk bezig met het opnieuw volladen van de kaaswagens zodat ze alsnog op de markten konden staan. “Dat was eigenlijk de allereerste prioriteit,” licht hij toe. “Vervolgens hebben we meteen op social media berichten geplaatst over de kaasroof. Al onze kazen zijn voor de verkoop gestickerd met ons logo en onze naam, dus we wilden laten weten dat mensen daarop konden letten. Daarna hebben we de politie gebeld en aangifte gedaan.” Ze hebben de kazen nooit meer teruggezien en niemand is opgepakt voor de diefstal. Wat heeft de kaasroof met hem gedaan? “Natuurlijk schrik je als zoiets gebeurt. Maar ik wilde het hele voorval eigenlijk zo snel mogelijk vergeten en kijken hoe ik de kans op herhaling zo klein mogelijk kon maken.”

Geschatte waarde

Per kaaswagen lag er ongeveer 350 kilogram kaas in, ruim 1.000 kilogram in totaal met een geschatte waarde van twintigduizend euro. “Wij zijn goed verzekerd, maar diefstal werd alleen vergoed als er in de kaasopslag gestolen zou zijn, en dit waren de kaaswagens. Heel zuur natuurlijk. Ik heb contact gehad met mijn verzekeraar en aangegeven dat ze mij niet hadden geadviseerd ook de kaaswagens tegen diefstal te verzekeren. Hoe had ik dat dan kunnen weten? Dat hebben ze ter harte genomen en uit coulance een bedrag overgemaakt. Maar dat was veel minder dan de schade die we hebben geleden.”

Investeren in beveiliging

Sinds het incident heeft De Crom de beveiliging op zijn erf opgeschroefd. “We hebben voor meer dan 25.000 euro aan beveiligingssystemen, alarmen, camera’s en bewegingsmelders aangeschaft. Elke hoek van het bedrijf is nu beveiligd. Ik zie het zo: als je een serieus bedrijf hebt, zul je het net zo moeten beveiligen als op een industrieterrein. Er wordt al jaar en dag gejat bij boerenbedrijven, daar kun je je maar beter tegen verweren.” Hij kan zich voorstellen dat collega’s minder snel geneigd zijn te investeren als ze zelf nog nooit bestolen zijn. “Dat is bij mij net zo geweest. Maar mijn advies zou wel zijn je te laten adviseren door een beveiligingsbedrijf. Beveiligen heeft mij veel rust gebracht.”

Sterk voorgevoel

Twee jaar geleden maakten Aico en Kirsten de Jongh van melk- en kaasboerderij de Buitenhoeve in Haaften ook een kaasdiefstal mee. Kirsten herinnert zich de avond voor de diefstal nog goed. “We waren ’s avonds bezig bestellingen klaar te zetten en te vacumeren. Ik had toen heel sterk het gevoel dat er iemand naar ons stond te kijken. Achteraf was dat waarschijnlijk ook zo.” Die nacht stalen dieven kazen uit hun opslag, maar halverwege de roof werden ze onderbroken. “Eén van onze kaasmakers kwam midden in de nacht onze kant op om kaas te maken. Dat was een uitzondering, omdat die ochtend het water eraf zou worden gehaald wegens werkzaamheden van het waterbedrijf,” vertelt De Jongh. “Toen zijn de dieven gevlucht waardoor niet alles is buitgemaakt, een derde van onze voorraad is blijven liggen.”

Krui- en steekwagens

Kirsten en haar man werden wakker gemaakt, en zijn in de opslag gaan kijken. “Overal lag gebroken glas, bierflesjes en we roken een sterke alcohol- en shaglucht. En dan kom je in de opslagruimte en zie je dat er vet veel kazen weg zijn. Op ons naastgelegen campingveld troffen we bergen opgestapelde kazen aan die de dieven – in alle haast om weg te komen – niet meer konden inladen. We belden de politie, die zijn gelijk gekomen. Ze bekeken onze camerabeelden, maar daar was niets op te zien omdat de dieven precies wisten hoe deze te omzeilen.” Ze konden achterhalen dat de bus van de dieven in de boomgaard van de buren stond geparkeerd en ze met kruiwagens en steekwagens de kazen richting de bus hadden gebracht.

Slecht slapen

“De politie vond het heel vervelend wat er was gebeurd, maar kon het niet voor ons oplossen,” aldus De Jongh. “We hebben contact opgenomen met de BBZ, daar zijn we bij aangesloten, om ons verhaal te delen. Zij adviseerden ons contact op te nemen met Gemzu, zij hebben een meldpunt voor gestolen kaas. Dat heeft alleen niets opgeleverd.” Kirsten vertelt dat er tussen de 60.000 en 70.000 euro aan kazen is gestolen. “Sommige kazen lagen verspreid over het campingveld, die hadden ze niet meer kunnen inladen. Maar deze kazen konden we niet meer verkopen en moesten we vernietigen. Gelukkig hadden we alle deuren en ruimtes goed op slot zitten. Dat is belangrijk voor de verzekering. We hebben de helft van de schade vergoed gekregen.” Toch kunnen boeren van tevoren niet bedenken hoe het is om zo’n kaasroof mee te maken, denkt De Jongh. “Los van de inbraak en het levenswerk dat daar ligt – sommige kazen lagen al twee jaar te rijpen – ervaar je een gevoel van grote onveiligheid. Ik liep een trauma op: sliep slecht, durfde niet meer alleen naar buiten en moest uiteindelijk naar een psycholoog om alles te verwerken. De meeste mensen realiseren de impact van zo’n diefstal niet helemaal.”

Alarmsysteem

Inmiddels maken de kaasmakers ook kazen voor andere boeren én staat er een gloednieuw pakhuis. De verzekeraar gaf aan dat het nodig was de beveiliging op te schalen. “Dat was best even zoeken,” zegt De Jongh, “want waar ga je precies beginnen?” Ze besloten om overal veiligheidsglas te laten plaatsen en tralies voor de ramen te laten lassen. “Op die manier maak je het dieven moeilijker om bij de producten te komen en rek je tijd. Daarnaast hebben we geïnvesteerd in een alarmsysteem met de hoogste klasse: als het alarm afgaat, wordt de alarmcentrale meteen ingeschakeld. Het was een dure aanschaf, maar daar heb ik tot de dag van vandaag geen spijt van. Het geeft mij een groter veiligheidsgevoel. Sindsdien zijn er ook geen dieven meer bij ons geweest.”

Veerkracht

Volgens De Jongh is het zaak niet je hoofd in het zand te steken. “Denk niet dat het jou niet overkomt en alleen een slot op de deur voldoende is. Doe onderzoek naar een goed alarmsysteem en ga ook na wat je verzekering wel of niet dekt.” De gebeurtenis heeft haar als ondernemer strijdbaarder gemaakt, vertelt ze. “In een bedrijf heb je goede en minder goede tijden. Maar deze diefstal was echt een enorme tegenslag. Toch leerde ik hoe daarmee om te gaan. Ik merk dat ik nu niet meer zo snel ondersteboven ben als ik iets meemaak.”

PVO: samen werken aan een weerbare ondernemersomgeving

Platform Veilig Ondernemen (PVO) vormt een landelijk netwerk dat ondernemers ondersteunt bij het voorkomen van criminaliteit. Vanuit tien regionale PVO’s – verbonden door één landelijke organisatie – werken specialisten dagelijks aan een veilig ondernemersklimaat. “We proberen de bewustwording te vergroten en een handelingsperspectief te bieden,” vertelt Erwin Everts, landelijk themaspecialist ondermijning en voormalig politieagent. “Onze rol is ondernemers weerbaar te maken tegen uiteenlopende vormen van criminaliteit. Denk bijvoorbeeld aan agressie, geweld, diefstal en georganiseerde criminaliteit.” We legden aan Everts enkele vragen voor over kaascriminaliteit.

Ziet PVO een toename van kaasdiefstal?

“Vanuit de regio horen wij geen signalen over een toename, maar er zijn zeker voorvallen. Gezien de grote hoeveelheid kaasdiefstal per keer, ga ik ervan uit dat Nederlandse kazen worden doorverkocht in het buitenland. Wanneer er georganiseerde bendes achter zitten, zogenaamd mobiel banditisme, kan het goed zijn dat kazen op bestelling gestolen worden. Als ondernemer doe je bij dergelijke diefstallen, ook met het oog op het verzekeringsproces, aangifte bij de politie.”

Werken jullie samen met politie of gemeente?

“Ja, op verschillende manieren wordt er op lokaal niveau samengewerkt met gemeenten en politie om te werken aan een veilig buitengebied. Dat gebeurt op bedrijventerreinen, in winkelgebieden of – zoals bij boeren – in het buitengebied. Een PVO-adviseur stelt een werkgroep samen met onder meer politie, gemeenten, ondernemersorganisatie LTO en soms nog andere partners zoals een waterschap of staatsbosbeheer.”

Heeft PVO een rol in de ondersteuning van boeren bij het voorkomen van diefstal?

“We faciliteren bij preventie van diefstal, bijvoorbeeld met een ondernemersscan. Dat kunnen boeren aanvragen bij hun regionale platform veilig ondernemen en dan wordt er een erfscan uitgevoerd. Dan kijkt een PVO-adviseur hoe het zit met de veiligheid op jouw erf, het sluitwerk en de beveiliging van je pand en brengt advies uit. De verantwoordelijkheid om daar vervolg aan te geven ligt natuurlijk wel bij de ondernemer.”

Wat zou je boeren en kaasmakers willen meegeven als belangrijkste tip?

“Kijk goed hoe je alles bouwkundig, organisatorisch en elektronisch hebt ingericht. Realiseer je dat een diefstal enorme schade met zich mee kan brengen, die niet altijd verzekerd is. Dan kun je beter preventieve maatregelen nemen. Belangrijk is ook goed te checken hoe je verzekerd bent. Je wilt er niet vanuit gaan, maar wat betekent het voor jou als er kazen worden gestolen? De laatste tip: zorg dat je zoveel mogelijk barrières opwerpt om diefstal tegen te gaan, zoals kazen achter stevige deuren met sloten leggen.”